شیر چدنی یکی از اصلی ترین اجزاء تاسیسات مسکونی و تجاری و آبرسانی در کشاورزی می باشد. مهمترین وظیفه شیر آلات چدنی کنترل فشار آب، جلوگیری از برگشت آب، قطع و وصل کردن جریان و... می باشد. انتخاب صحیح شیر چدنی باعث عملکرد مناسب سیستم موتور خانه و تاسیسات مسکونی و تجاری می شود. و این عملکرد مناسب باعث افزایش بهره وری و طول عمر خطوط لوله کشی موتورخانه و تاسیسات ساختمانی خواهد شد.
متریال شیر چدنی
این شیر آلات از ۲ آلیاژ چدن خاکستری(gg25) و چدن داکتیل (ggg40) تولید و در فشار ۱۰،۱۶،۲۰ bar به بازار عرضه میشود. این آلیاژها از ۹۵ تا ۹۷ درصد آهن، ۲ الی ۴ درصد کربن و مقدار کمی سیلیکون ساخته می شود. و تا دمای ۲۱۰۰ درجه سانتی گراد تحمل دارد. رنگ قطعات شیرهای چدنی به روش الکترو استاتیکی و با رنگ اما کسی پودری(در بعضی آبی و در بعضی سبز) و با ضخامت پوشش دهی حدود ۲۵۰ میکرون پوشش داده می شود تا از خوردگی در محیطهای مرطوب جلوگیری شود.
کاربرد شیر چدنی
شیر چدنی در تاسیسات پروژه های مسکونی و تجاری، سیستم آبرسانی کشاورزی، پروژه های آب و فاضلاب، موتور خانه ها، نیروگاهها و کارخانه و صنایع نفت و گاز و پتروشیمی کاربرد وسیعی دارد. در شرایطی که مقاومت به خوردگی و ساییدگی و همچنین مقابله با ضربات آنی نیاز باشد بهترین گزینه شیر چدنی است.
چرایی حذف لوله و اتصالات چدنی
چدن از فلزات زیر مجموعه آهن قرار می گیرد یعنی متریال با پایه آهنی است. و یکی از پر کاربرد ترین آلیاژهای آهن به حساب می آید.در گذشته در صنایع ساختمانی مورد استفاده زیادی قرار می گرفت ولی با گذشت زمان و استفاده از لوله و اتصالات پلاستیکی کاربرد کمتری پیدا کرده ولی همچنان جایگزین مناسبی برای شیر آلات چدنی ساخته نشده . ایراد لوله و اتصالات چدنی در ساختمان که هنوز در بعضی از ساختمان های قدیمی با این مشکلات روبرو هستند تغییر رنگ و بوی آب می باشد. که به علت اکسید شدن چدن بعد از چند سال، آب دچار تغییر رنگ و بو میشود. این مشکل علاوه بر مشکلات بهداشتی با مذاق مردم خوش نبود و به همین علت با پیدایش لوله و اتصالات پلاستیکی در صنعت ساختمان سازی کنار گذاشته شد.
انواع شیر چدنی
شیر فلکه، شیر یکطرفه(شیر خودکار)، شیر پروانه ای، شیر صافی، شیر سوزنی، شیر آتش نشانی، شیر فشار شکن، قطعه قابل پیاده انواع شیر چدنی موجود در بازار می باشد. در تنوع شیر چدنی مولفه متریال زبانه و دیسک هم وجود دارد که از متریال مختلفی از جمله زبانه لاستیک، دیسک کروم، دیسک فولادی، زبانه استیل ، زبانه برنزی می باشد که انتخاب این تنوع براساس شرایط کاری این شیرها می باشد.
شیر فلکه چدنی
پر کاربرترین شیر چدنی، شیر فلکه چدنی می باشد.که در تمام موتورخانه ها حضور دارد. این شیر در ۲ نوع زبانه فلزی و زبانه لاستیکی و فشار کاری ۱۰،۱۶،۲۰ بار تولید و به بازار عرضه میشود.از این شیر برای باز و بسته کردن خطوط فشار قوی و سایز بالا و همچنین برای کنترل دبی خروجی سیال مورد استفاده قرار میگیرد.
شیر صافی چدن (استرینر چدنی)
شیر صافی چدنی یا استرینر چدنی دارای اشکال YوT می باشد و برای تمیز کردن آب به کار می رود تا باعث خراب شدن تجهیزات نشود.در داخل استرینر یک صافی و توری وجود دارد.
شیر یکطرفه چدنی(شیر خودکار چدنی):
شیر یکطرفه چدنی باعث جلوگیری از برگشت جریان سیال در خطوط میشود. و مسیر یکطرفه جریان ایجاد می کند. این عمل به صورت خودکار و توسط جریان آب و زبانه داخل شیر انجام میشود. این شیر بعد از پمپ و در جایی که امکان برگشت سیال وجود دارد استفاده می شود.
شیر پروانه ای
شیر پروانه ای چدنی یکی از ساده ترین و پر کاربرد ترین شیر های چدنی است. این شیر از یک بدنه و یک صفحه مدور ساخته شده که باز و بسته شدن آن به صورت ۹۰ درجه است.شیر پروانه ای بعلت نیاز به نیروی زیاد در باز و بسته کردن با عملکرد گیر بکسی مورد استفاده قرار می گیرد. از مهمترین ویژگی های شیر پروانه ای آب بندی با ضریب اطمینان بالا و افت فشار کم می باشد. شیر پروانه ای چدنی را نباید به عنوان تنظیم کننده فشار جریان استفاده کرد و حتما باید به صورت باز و بسته مورد استفاده قرار گیرد.
شیر آتشنشانی
شیر آتشنشانی یکی از پرکاربردترین شیر های چدنی می باشد. که به صورت دفنی و ایستاده تولید می شود. در شیر دفنی تخلیه آب بصورت کامل انجام می شود و احتمال یخ زدگی کمتری نسبت به ایستاده دارد. شیر آتشنشانی چدنی به علت فشار قوی آب در شستشو معابر و آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد.
شیر سوزنی چدنی
شیر سوزنی چدنی زیر مجموعه شیر فلکه می باشد و در بعضی موارد از این شیر بجای شیر فلکه استفاده می شود. وظیفه اصلی شیر سوزنی چدنی تنظیم جریان و قطع و وصل کردن جریان سیال در خطوط لوله است.
شیر فشار شکن
وظیفه اصلی شیر فشار شکن کنترل و محافظت از تجهیزات پایپینگ می باشد. وقتی فشار از حد تعیین شده بالاتر برود این شیر اقدام به تخلیه سیال و کنترل و کاهش فشار در خطوط لوله می کند تا به تجهیزات آسیبی وارد شود. مکانیزم کاری این شیر به این صورت است که بعد از افزایش فشار در خطوط لوله شیر باز میشود و بعد از تخلیه مقداری سیال و متعادل شدن فشار دوباره بسته می شود.
قطعه قابل پیاده کردن
وظیفه اصلی قطعه قابل پیاده کردن ایجاد فضا در خطوط لوله کشی است. که به کمک این فضای ایجاد شده قطعات و اتصالات را بتوان از خطوط پیاده کرد تا در صورت نیاز تعمیر و تعویض شوند.
عملگر شیر چدنی
این دسته از شیرهابه صورت دستی، گیربکسی، اتوماتیک و برقی باز و بسته میشوند.
مقایسه شیر چدنی و فولادی
برای مقایسه شیر چدنی و فولادی ابتدا باید به مقایسه آلیاژهای چدن و فولاد بپردازیم. در میان عامه مردم چدن و فولاد به یک اسم شناخته می شود، آهن. و بسیاری از مردم فکر می کنند که چون پایه هر دوی آنها آهن است با هم تفاوتی ندارند. ولی تفاوت اصلی آنها بخاطر عنصر سیلیسیوم می باشد.سیلیسیوم فقط در چدن بکار رفته و تفاوت دیگری که از لحاظ عنصری و جود دارد درصد عنصر در چدن است. در فولاد کربن کمتر از ۲ درصد است اما در چدن بین ۲ الی ۴ درصد می باشد.همین تفاوت در عناصر باعث به وجود آمدن تفاوتهای مکانیکی زیادی شده که در بعضی موارد کاملا متضاد هم می باشند. چشمگیر ترین این تضادها در خمش و انعطاف پذیری است. چدن به هیچ عنوان خمش و انعطاف پذیری ندارد در عوض فولاد(در آلیاژهای مختلف متفاوت است) دارای تحمل خمش مناسبی است. حال که به کلیت تفاوت چدن و فولاد اشاره شد به مقایسه شیر چدنی می پردازیم. در مقایسه این دو شیر ابتدا باید اشاره کرد که شیر فولادی خود به دو دسته شیر فولادی ریخته گی و شیر فولادی فورج تقسیم می شود. مقایسه اصلی بین شیر چدنی و فولادی در آلیاژ پایه این شیرها می باشد. همانطور که در بالا گفته شد کربن به طور مستقیم روی مقاومت و انعطاف عنصر آهن تاًیر گذار است و هرچه آهن کربن بیشتری در خود داشته باشد انعطاف پذیری کمتری دارد و سخت تر و شکننده تر می شود. و هرچه مقدار کربن آن کم شود این شرایط عکس می شود. به همین خاطر از شیر چدنی در خطوط لوله بافشار و دمای پایین مورد استفاده قرار می گیرد تا تغییر شکل و حجم در شیر چدنی رخ ندهد. در مقابل اگر فشار کاری بالا و حرارت بالا یا پایین داشته انواع شیر آلات فولادی مورد استفاده قرار می گیرد. در شیر های چدنی فشار کاری ۱۰ الی۱۶ بار و در شیر آلات فولادی انواع فشار کاری در کلاسها و فشار کاری مختلف موجود است. تفاوت دیگر در شیر های چدنی و فولادی صرفه اقتصادی است. شیر چدنی دارای قیمتی پائینتر از شیر های فولادی است.علت این تفاوت قیمت ارزانی آلیاژ چدن نسبت به فولاد، ریخته گری آسانتر چدن نسبت به فولاد، ماشین کاری ساده تر آلیاژ چدن می باشد. با توجه به توضیحات ارائه شده مهندسین پروژه با ارزیابی شرایط مکانیکی و اقتصادی در انتخاب انواع شیر آلات تصمیم گیری می کنند.
انواع آلیاژ چدن
آلیاژ چدن انواع مختلفی دارد که بین آنها ۴ آلیاژ بیشترین کاربرد را دارد.چدن سفید، چدن خاکستری، چدن مالیبل یا چکش خوار و چدن نشکن یا چدن داکتیل می باشد. بین ۴ آلیاژ پر کاربرد ۲ آلیاژ چدن خاکستری با کد استاندارد GG25 و چدن داکتیل با کد استاندارد GGG40 در سیستم استاندارد DIN بیشترین کاربرد را در تولید شیر آلات چدنی دارند و تولید کنندگان داخلی از این دو آلیاژ برای تولید انواع شیر آلات چدنی استفاده می کنند.
مزایا و معایب
از مزایا ی این شیرها می توان به سبک بودن، ارزان بودن، در دسترس بودن، نصب آسان است اما مهمترین مزیت شیر چدنی را اتصال فلنجی آن است که به کمک پیچ مهره یا استدبولت به لوله و اتصالات دیگر وصل می شود.و از معایب آن به شکنندگی در مقابل ضربه اشاره کرد.
موارد استفاده
شیر چدنی جهت باز و بسته کردن و همچنین تنظیم جریان سیال در لوله مورد استفاده قرار میگیرد. این شیرآلات در صنایع پتروشیمی، نفت و گاز، سیالات اسیدی و بازی، مخزنهای آب، صنایع نیروگاهی، در ایستگاههای نیروی حرارتی و هیدرولیکی، فاظلاب مورد استفاده قرار میگیرد. در کنار موارد استفاده شیر آلات چدنی به هیچ عنوان در صنایع غذایی، بهداشتی، دارویی نباید استفاده شود.
مراحل تولید شیر چدنی
شیر چدنی در ۵ مرحله تولید میشود.اول مذاب چدن ریخته گری میشود. و بعد از ریخته گری نوبت عملیات ماشین کاری است بعد از انجام ماشین کاری، بدنه شیر رنگ میشود و اجزای داخلی شیر آبکاری میشود و در پایان با مونتاژ و بسته بندی شیر چدنی وارد بازار مصرف میشود.
برندهای شیر چدنی
از برندهای معتبر در زمینه تولید شیر آلات چدنی می توان به میراب، فاراب، وگ ایران(وگ بی همتا) و وگ امید گلستان اشاره کرد.
برای اطلاع از قیمتها و درصد تخفیف بر اساس لیست قیمت با شماره ۶۶۶۵۳۶۱۶_۰۲۱ و ۰۹۱۲۹۳۷۴۹۷۵ تماس بگیرید.